Schaatsen op de Nederlandse kanalen in de winter – kippenvelmoment van Durk Jan

< homepage

(tekst video)

Schaatsen op de Nederlandse kanalen tijdens de winter

Het is geen geheim dat Nederlanders van schaatsen houden. Omdat het normaal gezien niet zo extreem koud wordt in de winter, profiteren mensen er dan ook van als er toch eens een winter langskomt die koud genoeg is om de meren en rivieren tot ijs om te toveren en komen de schaatsen boven! De hele gemeenschap heeft er samen plezier in.

Waarom is schaatsen zo populair in Holland? Er zijn twee essentiële factoren die een vitale rol hebben gespeeld in de populariteit van schaatsen onder de Nederlanders: topografie en klimaat. Nederland wordt niet voor niets de “nederlanden” genoemd, het is één van de platste landen ter wereld. Plat land is altijd vatbaar voor overstromingen, en in een extreme winter dus ook voor grote bevroren oppervlakten. Nederlanders proberen het overstromingsprobleem al meer dan 1,000 jaar te managen, eerst met dams en dijken, en later met kanalen. Kanalen vind je natuurlijk over heel Nederland, maar de beroemdste kanalen zijn te vinden in Amsterdam en werden tijdens de 17de eeuw gebouwd.

De Elfstedentocht

De Elfstedentocht is een schaatstoch van zo’n 200 kilometer over natuurlijk ijs die begint en eindigt in Leeuwarden en door 11 steden in Friesland loopt. Het wordt georganiseerd door de Koninklijke Unie van de Friese Elf Steden en wordt ook wel ” De Tocht der Tochten” genoemd door zijn afstand en het heroïsche karakter van de race.

De traditie begon in 1909 en kan enkel doorgaan onder strenge wintercondities. Het ijs moet 15 centimer dik zijn, aangezien het eveniment duizenden deelnemers trekt en er zwaar gerief op het ijs moet geplaatst worden. Sinds 1909 is de tocht nog maar 15 keer kunnen doorgaan. De meest recente tour was in 1997, dus staan mensen al te popelen voor een jaar waar de weersomstandigheden hen gunstig gezien zouden zijn. Tijdens deze winter van 2020-2021 is het ijs bijna zo dik als het zou moeten zijn, maar kan het zijn dat het eveniment nog altijd niet kan doorgaan door de Covid-19 pandemie. Een zeer teleurstellend gegeven voor de Nederlandse trots.

De deelnemers van de Elfstedentocht krijgen een stempelkaart die ze in elk van de 11 steden moeten laten afstempelen. Er zijn ook geheime stempelposten onderweg zodat mensen zeker niet kunnen valsspelen en bijvoorbeeld een stuk met de auto zouden doen. Als deelnemers hun hele kaart juist hebben laten afstempelen en ze voor middernacht aan de finish in Leeuwarden aankomen, krijgen ze het Elfstedenkruisje. De eerste 11 mannen en de eerste 11 vrouwen die aankomen, krijgen een medaille. De mannelijke winnaar van de race krijgt een zilveren schotel, de Pim Mulier prijs. De vrouwelijke winnaar krijgt een zilveren bokaal en zilveren wisselbeker.

Soms moet er creatief worden nagedacht uit noodzaak. In 2020 verhuisden de organisatoren het hele eveniment naar Oostenrijk aangezien de weersomstandigheden het niet toelieten om de race in Nederland te laten doorgaan. Zo kon de tocht nog altijd doorgaan, maar dan niet langs de 11 Friese steden.

More over de Elfstedentocht:

• De Elfstedentocht 1985 Film
• 60 Minutes: Climate change jeopardizes Elfstedentocht’s future
• Holland Article: The Eleven Cities Tour
• NewsChainOnlline: Eleven Cities Tour – Hoping for good weather
• De Elfstedentocht Wikipedia

Schaatsen in Nederland in schilderijen

Dat schaatsen al een eeuwenoude traditie is in Nederland kan gezien worden in vele werken van Nederlandse en Belgische schilders. Er is een prachtig schilderij van Hendrick Avercamp uit 1608 “Winterlandschap met Schaatsers”, ook wel “Winterlandschap met Ijsvermaak” genoemd, dat de traditie helemaal belichaamt. Het toont schaatsers die genieten van een dagje uit op de bevroren rivier.

“Winterlandschap met Schaatsers” wordt gezien als één van Avercamps eerste werken. Hij werd beïnvloed door de Kleine Ijstijd, vooral de koude winter van 1607-1608. Hij was ook de eerste van de Nederlandse schilders om zich te specialiseren in sneeuw- en winterscènes. Hij schilderen vele schilderijen in dat genre, zoals gezien kan worden in onderstaande video.